Hac ve Umre Hakkında Açıklamalar – Hac Rehberi
Hac ve Umre Hakkında Açıklamalar – Hac Rehberi
İbadet maksadıyla hac mevsiminde Kâbe’yi ziyaret etmeğe Hac denir. Hac mevsiminin dışında Kâbe ziyaret edilirse Umre adı verilir. Hac ibadeti, islamın beş şartından biridir. Farz-i ayn dediğimiz kuvvetli farzlardan olup, kitap ve sünnet ile sabittir.
Kîtapdaki yeri Al-î Imran suresinin 97. ayetidir. Bu ayette mevlamız şöyle buyurmaktadır: ” Azık ve binek Halimin Han yoluna gücü yeten her kimsenin o Beyti hac etmesi, insanlar üzerinde Allah’ın hakkıdır, farzdır. Kim bu farzı tanımazsa her halde Allah’ın ihtiyacı yok. O bütün alemlerden müstagnidir (gözü tokdur).”
Sünnetdeki yerini de, ibn-i Ömer’den rivayet edilen su hadisi şerifle bulmaktayız: ” islam dini beş temel üzerine bina edilmiştir. Kelime-i şehadet getirmek, Namaz kılmak, Oruç tutmak, Zekat vermek ve Hacca gitmektir.”
Hac ibadeti insana dini, dünyevi birçok kültürel faydalar saglar. Dünyanın çeşitli yönlerinden gelen dilleri, renkleri, milletleri ayrı olan insanların, aynı duygular etrafında tek yürek olduğunu gördükçe insanın, Allah’a ve dine olan bağlılığı artar. Bu sayede temiz bir iman’a, salih bir amele ve güzel ahlaka sahip olur.
Bu maksatla, üzerine hac farz olup da, yerine getirmekte vurdum duymazlık edenlere, sevgili peygamberimizin öğütleri yanında çok ağır benzetmeleri bulunmakta ve şöyle buyurmaktadır :
– ” Üzerine hac farz olup da onu yerine getirmeyenler, hristiyan veya yahudi ölümüyle ölürler.” [Hz. Ali (r.a.)’den]
– ” Müslümanların yapmakla mükellef olduğu işleri işlemeyenler onlardan değildir. “ [Tabarani (rîvayet)]
– ” Hacca gitmekte acele ediniz, (borçlarınızdan biran önce kurtulmaya çalışınız), çünkû takdir ansızın gelebilir.” [îbni Abbas’dan (Ahmet rivayet)]
– ” Ey insanlar. Allah hac ibadetini sizin üzerinize farz kılmıştır. Hac yapmakta acele ediniz.” [Müslim rivayet eder]
– Bir gün Hz. Aişe validemiz: ”Ey Allah ‘in Rasulü, kadinlar üzerine cihad var midir? ” diye sordu. Rasulullah’da: ” Kadınlar üzerine harpsiz cihad vardır. O da Hac ve Umre ‘dir.” buyurdu.
– ” Bir Umre ‘den sonra, yapılan hatalara başka bir Umre kefarettir ve makbul bir Hac ibadeti ise sahibini Cennet’e götürür.”
Hac ve Umre çesitleri :
1) Hacc-ı Ifrad: Umresiz yapilan Hac demektir. Şöyle niyet edilir: ,,Allahümme irini üridül hacca, feyessir hilli ve vetekabbelhü minni” Manasi: Allahim ben hac yapmak istiyorum, bunu bana kolaylaştırarak kabul et.
Bu hacda kurban yoktur. Diger iki hac çesidinde kurban kesmek vacibtir.
2) Hacc-i Temettu: Hac mevsiminde, ayri ayri ihramla, hem hac hem de umre yapmaktir. Söyle niyet edilir: ,,Allahümme irini üridül umrete lillahi, fezessirhüli ve tekabbelhü minni“. Manasi: Allahim ben umre yapmak istiyorum, bunu bana kolaylastirarak kabul et.
Umre ihramından çıktıktan sonra bir kaç gün ara ile tekrar hac ibadetine niyet edilir. Birinci bolümde olduğu gibi.
3) Hacci Kiran: Hac mevsiminde, tek ihram ile hem Hac, hem de Umre ibadetini yapmaya denir. Söyle niyet edilir: ,,Allahümme inni üridül hacce vel umre-te lillahi, feyessirhumali ve tekabbelhuma minni“. Manasi: Allahim ben hac ve umreye niyet ettim, buna bunu kolaylastirarak kabul et.
Bu hac çesitlerinden birisine niyet eden haci adaylarinin ilk ögrenecegi dua Telhiye’dir. Sözleri söyledir:
,,Lebbeyk. Allahümme Lebbeyk, Lebbeyke lâ serike leke lebbeyk, Innel hamde Vennimete leke Velmülke laserike lek“
Manasi: Mevlam. Davetine uyarak sana geldim. Senin esin ve ortagin yoktur. Mülk ve nimet senindir. Hamd sanadir. Serikin yoktur.
ihrama girdikten ve niyet yapıldıktan sonra hacı adayı bu telbiyeyi sık sık okuyacaktır.
Haccın farzı üçtür:
1) ihrama girmek
2) Ziyaret tavafı yapmak
3) Arafatta vakfeye durmak
1. ihram: 150 x 120 ebadında iki beyaz havlu parçasıdır. Mekke’ye muayyen uzaklıktaki Mikat adı verilen mahallerden niyet ederek Telbiye ile ihrama girilir. Kadınlar kendi elbiseleriyle niyet ederek ihrama girmiş olurlar. ihramı giydikten sonra, bazı helal olan şeyler haram olur. Mesela avlanmak, ot koparmak, böcek öldürmek, koku sürünmek, cinsi münasebette bulunmak gibi fiiller.
2. Tavaf: ihrama girmiş olan hacılar, Mekke’ye geldikleri zaman, doğru Kâbe’yi tavafa giderler. Sadece hacc-i ifrada niyet eden hacılar Kudum Tavafı’na, Hacc-ı Temettü ve Hacc-ı Kırana niyet eden hacılarda Umre Tavafı’na niyet ederler. Tavaflarda Kâbe sol tarafa alınarak Hacerül-Esved‘den başlanır. Yedi defa dönülür. ilk üç dönüşte remel yapılır. (Kısa adımlarla canlı yürümektir. Sonunda sa’y olan tavaflarda remel ve iztiba (sag omuzu açmak) yapılır. Her tavafta yapılmaz) Her dönüşe bir savt denir. Her savtın duası vardır. Bilinmezse bildiğiniz bir duayı okuyarak tavaf edilir. Hacerül-Esved‘in karşısına gelinince: “Bismillahi Allahu ekber“ diyerek elle selamlanır veya dokunulur. Tavaf bittikten sonra ibrahim makamına yakın bir yerde iki rekât namaz kılınır. 1. rekâtta Kâfirun suresi. 2. rekâtta ihlas suresi okunur. Zemzem içilir ve Umrenin sa’yına geçilir.
Sa’y: (Vacibtir) Safa ve Merve arasinda yedi kere yürümektir. iki yeşil direk gelince canlı bir şekilde yürürler buna Hervele denir. Hacc-i Temettu’ya niyet edenler tıraş olarak ihramdan çıkarlar. Arefeden bir gün önce tekrar ihrama girerler. Hacc-ı ifrat ve Hacc-ı Kiran’a niyet edenler Bayramın birinci günü tas attıktan sonra kurban kesilinceye kadar ihramda kalırlar. Tas-Bas-Tıraş’dan (Seytan taslama. Kurban kesme. Tıraş olma) sonra ihramdan çıkarlar. En sonunda Arafat – Müzdelife vukufü ve seytan taslama bitince hemen ziyaret tavafını (Farz Tavafı) yapmak üzere Kâbe’ye gelinir ve Tavaf yapılır. Safa ve Merve arasında tekrar say yapılır. Kurbanlar kesildi haberi gelince tıraş olunarak ihramdan çıkılır. Bundan sonra normal elbiselerle Kâbe bol bol tavaf edilir. Mekke’den ayrılırken en son Veda Tavafı yapılarak Kâbe terk edilir.
3. Arafat: Mekke şehrine takriben 30 km uzaklıkta bulunan bir tepedir. Burada arefe günü güneşin doğusundan, batışına kadar bulunmak farzdır. Arafat’ta vakfeye durmayan kişi hac ibadetini yapmamış olur. Burada’ bol bol dua, zikir ve ibadet yapılır. Duaların, isteklerin kabul edildiği kutsal bir yerdir. Ovanın ortasına yakin bir yerde «Cebelû-r rahme“ denilen bir tepe vardır. Bu tepe civarında dua etmek sevaptır.
Güneş battıktan sonra «Mesaril Harem» denilen mescidin yanına, yani Müzdelife’ye gelinir. Burada akşam ve yatsı namazları beraberce kılınır. Bu mahalde de bol bol ve zikir yapılır. Mina’da atılacak olan taşlar buradan toplanır. Sabah namazından, isteyen Mina’daki çadırda kalır, isteyen de Mekke’deki evine gider. Mina’yı terk edenler, sünneti terk etmiş olurlar. Mina’da üç gün şeytan taşlanır. Bayramın birinci gününde, büyük şeytana yedi, ikinci gününde büyük, orta ve küçük şeytana yirmibir, ûçüncü gününde yine her ûçüne yirmibir taş atılır. Taş atma bittikten sonra hacıların işleri bitmiş olur. Medine’yi ziyaret etmemiş olanlar Medine’ye, Hac’dan önce ziyaret etmiş olanlarda memleketlerine dönerler. Zamanları olanlar, Hz. Aise Mescidinden Umre için ihrama girerek bol bol Umre yaparlar.
Cezalar (Cinayetler):
Haccin ve Umrenin menasikinden (erkânindan) biri, ihlal, ihmal veya terk edilirse bunlara bir bedel gerekir ki buna Haccin ve Umre’nin cezalari manasinda cinayetler denir.
Hacc ve Umrenin farzlari terk edilirse ibadet bozulur, iadesi gerekir. Haccin vacibleri terk veya ihmal edilirse, yapilan hatanin cinsine göre ya ibadet kaza edilîr veya ceza verilir. Bu cezalar deve, koyun, keçi cinsinden bir hayvanin kurban edilmesi oldugu gibi, sadaka seklinde veya oruç tutmakla da ceza yerine getirilir.
Hacc ve Umre’nin vacibleri:
1. Sa’y yapmak (Safa ile Merve arasinda);
2. Ihrama intikat denilen yerlerden girmek;
3. Günes batıncaya kadar Arafat’dan ayrılmamak;
4. Müzdelife’de vakfeye durmak;
5. Mina’da 3 gün şeytan taşlamak;
6. Tıraş veya saç kısaltma;
7. Veda Tavafı (Tavafı Sader)
Hacıların dikkatine:
1. Medine ve Mekke’de namazlar mümkün oldugu kadar Harem’de ve cemaatla beraber kılmağa çalışmak;
2. şehevi hislerden, fasıklık yapmaktan, kavga çıkarmaktan şiddetle sakınmak. (Bakara, 197)
3. ibadet ve Ziyaret yerlerinde, müslümanlara söz ve fiil ile eziyet vermemeğe ve kibar olmaya çalışmak (Halim, Selim)
4. ihramlı olan hacı adayları, ihramın bütün yasaklarına kusursuz uymali. ihram yasaklarıkisaca söyledir:
a) Vücuttan kıl koparmak, tırnak kesmek, saç, ot, çiçek koparmak v.s.. Kan çıkmasında bir beis yoktur.
b) ihrama girdikten sonra koku sürmek, yiyeceğine ve içeceğine koku batırmak, kokulu sabunla yıkanmak. ihramdan önce sürülen koku kalmış ise zararı yoktur.
c) Ehil olmayan kara ve deniz hayvanlarını avlamak;
d) Zina yapmak, şehvetle dokunmak ve öpmek v.s.
e) Eldiven ve ayakkabı giymek. Paltoyu giymeden omuza atmakta zarar yoktur.
f) Kadınlar yüzleri ve elleri ihramda açık olmalı. Elbiseleriyle birlikte ayakkabılarıyla dolaşırlar.
Medine’deki ziyaret yerleri:
1) Kuba mescidi
2) Cuma mescidi
3) Iki kibleli mescid
4) Yedi mescidler
5) Cennet-ül Baki (Kabristan)
6) Uhud Sehitleri
Mekke’deki ziyaret yerleri:
1) Peygamberimizin dogdugu ev
2) Mekke kabristani (Cennet-ül mualla)
3) Hira-Nur dagi
4) Sevr magrasi
5) Cin mescidi
6) Cebel-i Ebi Kubeys
alıntıdır…